Do's and Don'ts: Praten met iemand die aan zelfdoding denkt is moeilijk. Wat doe je best wel en wat niet?
Help! Hoe reageer ik op een naaste van mij die aan zelfdoding denkt? Praat ik erover? En met wie? Wat mag ik wel en niet zeggen? We delen alvast enkele do's en don'ts die je wat richting kunnen geven.
Wat niet doen?
Te verantwoordelijk voelen/zijn
Wat je relatie ook is, wat iemand ook beweert, je bent niet verantwoordelijk voor de zelfdodingsgedachten en gevoelens van iemand anders. Daarbij is iedereen verantwoordelijk voor zijn of haar eigen gedrag.
Oplossingen bieden
Besef dat jij niet in de mogelijkheid bent om dit op te lossen. Zoek dus ook niet naar praktische oplossingen. Indien dit mogelijk zou zijn, dan was de oplossing wellicht eerder al gevonden.
Uitgaan van manipulatie
Je mag het gevoel hebben gemanipuleerd te worden. Je kan dit bespreken als je vertrekt vanuit feiten die de manipulatie aantonen. In alle andere gevallen moet je er vanuit gaan dat manipulatie het gevolg is van de onmogelijkheid van het suïcidale gezinslid om zijn pijn op een andere manier duidelijk te maken dan te praten of dreigen met zelfdoding.
Schuld geven
“Denk aan wat je ons aandoet”, “Iedereen gaat zo veel verdriet hebben”, …
Deze uitspraken zijn niet slecht bedoeld maar ze leggen wel een gevoel van schuld bij het gezinslid dat aan zelfdoding denkt. Dit verhoogt de gevoelens die hij of zij reeds heeft.
Oordelen of minimaliseren
Het kan zijn dat je de mening van het gezinslid dat aan zelfdoding denkt niet deelt of overdreven vindt, bijvoorbeeld als hij of zij zegt dat het leven geen zin heeft. Luister naar wat je gezinslid voelt en toon begrip (zonder hem of haar te bevestigen in zijn negatief zelfbeeld).
Geheimhouding beloven
Geef zo snel mogelijk aan dat het voor jou te moeilijk is om alle geheimen voor jezelf bewaren. De last van veel geheimen is vaak te zwaar om alleen te dragen. Bovendien is vaak bijkomende hulp nodig. Bespreek hoe en wanneer je anderen mag vertellen over wat je met je suïcidaal gezinslid besproken hebt.
Chanteren of dwingen
Dit heeft vaak het tegengestelde effect en zal nooit suïcidale gedachten laten verdwijnen. Het zal er eerder voor zorgen dat er geen vertrouwen meer is, waardoor een open gesprek niet meer mogelijk is.
Wel doen
Praat in de ik-vorm
Als je praat vanuit je eigen ik, praat je vanuit je eigen gevoel. Je komt minder veroordelend over.
Benoem gevoelens
Als je aangeeft wat uit je eigen gevoel komt, is dit minder bedreigend en minder voor discussie vatbaar. Als je de gevoelens van de ander benoemt, komt dit over dat je luistert en meeleeft. De ander zal zich meer begrepen voelen. Dit is noodzakelijk voor een open gesprek.
Geduld hebben
Zelfdodingsgedachten duren vaak lange tijd. Meeleven, luisteren, begrip tonen, zorgen, … vragen veel tijd en energie van jou als naaste.
Je verlangt naar een verbetering van de situatie. Het is volkomen begrijpelijk dat je op een moment weinig geduld en kracht hebt.
Daarom is zelfzorg heel belangrijk. Wees niet te veeleisend voor jezelf. Probeer je frustratie niet op het suïcidale gezinslid uit te werken.
Ernstig nemen
Ga er niet van uit dat wat het suïcidale gezinslid vertelt niet ernstig is. Ook al geloof je niet in een ernstige suïcidale dreiging, het leed dat aan de basis ligt is dat wel.
Betrek anderen
De zorg voor een suïcidaal gezinslid is zwaar en heeft een grote impact. Omring je met anderen zodat je dit niet alleen moet dragen.
Moedig professionele hulp aan
Bij langere of ernstige suïcidale gedachten is professionele hulp aangewezen. Zonder dwingend te zijn kan je de verschillende vormen van professionele zorg bespreken.
Geef grenzen aan
Durf aan te geven wat voor jou haalbaar is en wat echt niet kan. Het zorgt voor duidelijke afspraken en is een belangrijke vorm van zelfzorg. Als je te veel en te langen dingen doet of aanvaardt die niet haalbaar zijn, ga je je snel uitgeput en minder goed voelen.
Andere hulpmiddelen
Praten is belangrijk maar niet eenvoudig. Er zijn heel wat oefeningen en structuren die je kunnen helpen om over je situatie te praten.
Verbindend praten begint met het benoemen van je gevoelens en behoeften. Laat je verder helpen met dit overzicht!
Verbindende communicatie in 4 stappen
